Šta je industrijsko inženjerstvo?

Industrijsko inženjerstvo se bavi razvojem, projektovanjem i usavršavanjem integrisanih mašina, ljudi i materijala i optimalnim korišćenjem tih sistema.

Na Mašinskom fakuletu u Beogradu, kao prvom od tehničkih fakulteta u Jugoslaviji, započeto je jos pre 40 godina sa sistematskim negovanjem odgovarajućih naučnih disciplina relevantnim za industrijsko inženjerstvo, da bi se tokom razvoja konstituisalo u posebnu grupu usmerenja, čiji su sadrzaji ocenjeni kao analogni sa programima industrijskog inženjerstva u SAD kao postojbini industrijskog inženjerstva,a što je konstatovao u komparativnoj studiji predsednik američkog instituta za industrijsko inženjerstvo prof. dr Frank Cotton.

Industrijsko inženjerstvo se zasniva na principima i metodama detaljne inženjerske analize, kao i matematike, fizike i društvenih nauka. Uz to, korišćenjem inženjerskog dizajna i projektovanja, služi da predvidi i proceni rezultate kompleksnih proizvodnih sistema. Industrijsko inženjerstvo ima cilj da eliminiše troškove vremena, novca, materijala, energije i drugih bitnih resursa.

Dok većina inženjerskih disciplina primenjuje znanje i veštine u pojedinačnim oblastima,industrijsko inženjerstvo je primenljivo u svakoj industriji. Primeri korišćenja industrijskog inženjerstva su očigledni u skraćenju trajanja proizvodnog ciklusa, poboljšanje produktivnosti proizvodnih traka, distribucije proizvoda na velika tržista, proizvodnje jeftinijih i pouzdanijih delova itd...

Kratak istorijat Industrijskog inženjerstva

Radjanje i razvoj Industrijskog inženjerstva vezuje se za Francusku u vreme Napoleona, 1794. godine kada je osnovana "Politehnička Škola" (Ecole Polytechnique). Škola je 1928. godine preimenovana u "Centralnu školu umetnosti i industrije" (Ecole Centrale des Arts et Manufactures) i ta godina se moze uzeti kao godina pojave industrijskog inženjerstva na univerzitetima. Vodeće industrijske zemlje kao što su Velika Britanija, Španija, Austrija, Nemačka, Švajcarska i SAD u prvoj polovini XIX veka daju značajan doprinos razvoju Industrijskog inženjerstva.

Industrijsko inženjerstvo definiše Američki institut industrijskih inženjera, 1955. godine i ona glasi: Industrijsko inženjerstvo se bavi projektovanjem, usavršavanjem i postavljanjem integrisanih sistema mašina, materijala i ljudi. Ono koristi naučna saznanja iz oblasti matematike, fizike i društvenih nauka, povezujući ih sa savremenim principima inženjerske analize, radi odredjivanja predvidjanja i procene rezultata dobijenih od ovih sistema.

Razvojem metoda i tehnika industrijskog inženjerstva i njihova primena u poslovanju preduzeća, uslovljava i pojavu univerzitetskih planova i programa iz ove oblasti. Industrijsko inženjerstvo postaje poznato i priznato od strane poslovnih ljudi iz industrije.

Počeci Industrijskog inženjerstva na Mašinskom fakultetu

Na Mašinskom fakultetu u Beogradu, još od 50-tih godina pojavljuju se naučne discipline iz oblasti Industrijskog inženjerstva. Tako se tokom 1948/49 skolske godine odrzava nastava iz predmenta Naučna organizacija rada. U cilju približavanja ka američkim planovima i programima, koji su se pokazali kao veoma uspešnim predmet Naučna organizacija rada transformisan je u predmete Organizacija i ekonomija proizvodnje i Organizacija proizvodnje 2, a zatim su uvedeni predmeti Organizacija proizvodnje, Organizacija i priprema proizvodnje, Organizacija rada A i B, Metode kvantitativne analize, Proučavanje i merenje rada, Inženjerska ekonomija, Ergonomija, Održavanje mašina i Problemi organizacije proizvodnje. Tada je usmerenje nosilo naziv Organizacija proizvodnje.

Usmerenje za Industrijsko inženjerstvo pod ovim nazivom formirano je 1991. godine na Mašinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Sa velikim interesovanjem i oduševljenjem prihvaćeno je od strane studenata Mašinskog fakulteta u Beogradu. Formirano je zahvaljujući velikoj upornosti i radu profesora koji su držali predmete iz ove oblasti. Nastavni planovi i programi usmerenja za Industrijsko inženjerstvo na Mašnskom fakultetu u Beogradu, su stvoreni kao rezultat opsežne analize planova i programa sa Mississipi State University (USA) a posebno Purdue University Indiana, West Laffayette.

Industrijsko inženjerstvo danas

Industrijsko inženjerstvo danas u mnogome se razlikuje od industrijskog inženjerstva iz vremena njegovog nastanka. Zato se od nastavnika i saradnika traži neprekidno usavršavanje i usaglašavanje nastavnih planova i programa usmerenja. Poslednji put formirani su novi nastavni planovi i programi 2005. godine u skladu sa Bolonjskom deklaracijom. Njihova modifikacija je obavljena 2010.g. i pod stalnim su nadgledanjem i kontrolom nastavnika. Velika dinamika dešavanja u oblasti industrijskog inženjertsva zahteva znanje i mudrost nastavnika da sačuvaju trajna znanja i osnove industrijskog inženjerstva kao i prilagodjavanje i fleksibilnost koju donose novi izazovi vremena u kojem poslujemo i živimo.

Danas se u okviru Industrijskog inženjerstva na Mašinskom fakultetu širi obim teorijskog saznanja, razvijaju se nove metode i tehnike koje su sve naprednije, pri čemu se povećava korišćenje kompjutera i drugih tehničkih sistema u rešavanju problema iz ove oblasti. Od studenata se zahteva poznavanje Informacionih sistema i informacionih tehnologija kako bi mogli da upravljaju i odlučuju u preduzećima.

Obezbedjenje finansijskih sredstava za nabaku opreme za laboratorijski rad i akreditacija laboratorije jeste jedan od najznačajnijih zadataka u neposrednoj budućnosti naše katedre Industrijsko inženjerstvo kao usmerenje na Mašinskom fakultetu u Beogradu je veoma atraktivno i interesantno za veliki broj studeneta. Zbog ograničenja broja upisanih studenata po usmerenjima skoro svake godine se dešava da je broj upisanih studenata manji od broja zainteresovanih. Na slici 1 prikazan je broj diplomiranih studenata od 1991. do 2011. godine.

Slika 1. Broj diplomiranih studenata na modulu za Industrijsko inženjerstvo

Ukupan broj upisanih studenata, u tih 20 godina, je 705 ili prosečno 34 studenta po godini, a broj diplomiranih studenata je 545 ili prosečno 26 studenta. Ovi rezultati, po broju upisanih i diplomiranih studenata, izdvajaju usmerenje za Industrijsko inženjerstva na treće mesto u odnosu na ostala usmerenja na Mašinskom fakultetu u Beogradu.

Tabela 1. Broj upisanih u diplomiranih studenata za prethodne 4 godine

Na veliko interesovanje studenata utiče izražena potreba domaće privrede za kadrovima profila Industrijskog inženjerstva, što se može argumentovati činjenicom da nema nezaposlenih mašinskih inženjera ovog profila. Diplomirani mašinski inženjeri ovog usmerenja uspešno rade i nostrifikuju svoje diplome u svim zemljama sveta.

Velikom uspehu i popularnosti usmerenja za Industrijsko inženjerstvo na Mašinskom fakultetu u Beogradu, najviše je doprineo kvalitatan i stručan rad članova Katedre za Industrijsko inženjerstvo, koji veliki značaj pridaju radu sa studentima u cilju što potpunijeg sticanja teorijskog i praktičnog znanja.